Amsterdamse huishoudens met een inkomen van modaal tot anderhalf maal modaal (circa €40.000 – €60.000) hebben vanwege de hoge woningprijzen beperkte mogelijkheden op de lokale koopwoningmarkt. Bij de huidige rentestand kunnen ze hooguit €265.000 lenen, wat in de stad geen enkel soelaas biedt. Ook in Zuidoost, waar de prijzen veel lager liggen, is met dit budget alleen de spreekwoordelijke bezemkast te koop. Geen woningen om een gezin in te huisvesten.
De gemeente Amsterdam stelde zich daarom de vraag of speciale instrumenten de nieuwbouw in Zuidoost bereikbaar maken voor de middengroep. Biedt bijvoorbeeld een Starterslening uitkomst of is een uitgestelde betaling van een deel van de koopsom een optie? Kan er aan de gemeentelijke erfpacht worden gesleuteld? Vervolgens vroeg de gemeente zich af welke rol zijzelf moet spelen. Wat zijn daarvan dan de uitvoeringskosten? Elke gemeente moet daarin haar eigen weg vinden omdat zij haar eigen randvoorwaarden stelt en er grenzen zijn aan de kosten. In dat kader rijst ook de vraag of corporaties en projectontwikkelaars een rol kunnen spelen.
Duidelijk werd dat er in Zuidoost wel mogelijkheden zijn voor middeninkomens als een speciaal instrument wordt ingezet. Nadat alle eisen en randvoorwaarden samen met de gemeente Amsterdam waren gewogen, kwam RIGO uit op Koopstart, de Starterslening of een speciale variant op de Amsterdamse erfpacht. Interessant is dat inmiddels projectontwikkelaar AM in Gein nieuwbouwwoningen aanbiedt onder het label Koopstart. Hierbij is een deel van de koopsom een uitgestelde betaling, die bij de doorverkoop wordt afgerekend. De gemeente Amsterdam ziet dit natuurlijk als een welkome ontwikkeling. Amsterdam zelf denkt ook aan het beschikbaar stellen van de gemeentelijke Starterslening voor speciale doelgroepen zoals leraren. Ze wil deze echter in beperkte mate beschikbaar stellen omdat anders prijsopdrijving op de loer ligt. Verder voorzien de Amsterdamse corporaties geen significante uitbreiding van hun verkoopprogramma. Er is immers nog veel vraag naar betaalbare huurwoningen en als zij al verkopen, dan liever tegen de volledige marktwaarde en niet met een uitgestelde betaling. Er is immers ook veel geld nodig voor verduurzaming en herstructurering.