Voor woningcorporaties en huurdersverenigingen in Friesland heeft RIGO onderzoek gedaan naar de betaalbaarheid en naar betalingsrisico’s van huurders van sociale huurwoningen. De combinatie van gedetailleerd data-onderzoek en een enquête onder huurders laat zien wat er achter de objectieve cijfers schuilgaat. De combinatie biedt handvatten voor maatwerk, bijvoorbeeld bij toewijzen, vroegsignalering van betaalproblemen en het voorkomen van schrijnende situaties. Tevens biedt het onderzoek bevindingen die de discussie voeden: welke rollen en verantwoordelijkheden hebben verschillende partijen zoals woningcorporaties, gemeenten en de rijksoverheid om betaalbaarheid te borgen en kwetsbare huurders te beschermen?
Gedetailleerd data-onderzoek
Door gebruik te maken van de CBS-microdata, gekoppeld aan woninggegevens van de corporaties, krijgen we een gedetailleerd beeld van de betaalbaarheid. We kijken hiervoor verder dan alleen woonquotes en energiequotes. Zo maken we gebruik van de Nibud-huishoudensbudgetten om te berekenen of een huishouden na het betalen van woonlasten en andere noodzakelijke uitgaven voor levensonderhoud geld overhouden of tekortkomen. Het onderzoek geeft inzicht in de betaalbaarheidssituatie van verschillende typen huurders, met inzichten per gemeente en woningcorporatie.
We kijken specifiek naar de invloed van de stijgende energieprijzen op de betaalbaarheid. Het aantal huishoudens dat tekort komt neemt fors toe. Ook zien we dat specifieke groepen huurders, zoals alleenstaanden, het hardst getroffen worden.
Grote impact op levens van huurders
Om het verhaal achter de cijfers inzichtelijk te krijgen hebben wij een enquête uitgezet onder de huurders.
Enerzijds laat dit enquête zien dat sommige huurders die volgens de NIBUD-normen geld tekort komen toch rondkomen. Zij ervaren nu geen betaalbaarheidsprobleem, maar maken zich vaak wel zorgen om de toekomst.
Anderzijds laat de enquête zien wat er achter abstracte betaalbaarheidscijfers schuil kan gaan. Betaalbaarheidsproblemen en prijsstijgingen hebben een grote impact op de levens van een deel van de huurders. Veel huurders gaan ver om de huur te kunnen blijven betalen. Maar maatregelen die zij nemen hebben soms een grote weerslag op de leefbaarheid in de woning, op hun sociale participatie of op hun gezondheid. Bijvoorbeeld doordat de verwarming zo laag mogelijk staat, met gezondheidsklachten tot gevolg, of doordat huurders er minder op uit gaan om (vervoers)kosten te besparen.