Gereguleerde woningen (sociale huurwoningen) worden steeds vaker ook gebouwd en geëxploiteerd door marktpartijen. RIGO deed in opdracht van het ministerie van BZK onderzoek naar de omvang van deze productie door marktpartijen en hoe deze huurwoningen zich verhouden tot de nieuwbouw door corporaties, in termen van bijvoorbeeld kwaliteit en de termijn waarop de woningen verkocht (mogen) worden. Ook bekeken we of en hoe gemeenten voorwaarden stellen aan de verhuurders uit de marktsector en welk instrumentarium men daarvoor gebruikt.
Gemiddeld 13 procent van gerealiseerde woningen onder liberalisatiegrens
In een enquête zijn gemeenten gevraagd naar de nieuwbouw van huurwoningen met een prijs onder de liberalisatiegrens in de afgelopen 2-3 jaar. In zeventig procent van de gemeenten worden zulke woningen niet alleen door woningcorporaties maar ook door marktpartijen verhuurd. Dit fenomeen komt in het hele land voor, in zowel kleine als grote gemeenten.
Gemiddeld worden 13 procent van de nieuwbouwwoningen onder de liberalisatiegrens verhuurd door marktpartijen. Voor de geplande woningbouw in dit segment gaat het voor de komende drie jaar gemiddeld om 9 procent.
In vergelijking met de woningen die verhuurd worden door corporaties, is er bij verhuur door marktpartijen vaker sprake van appartementen. Ook is het oppervlak van de woningen kleiner.
Gemeenten stellen steeds vaker eisen aan deze nieuwbouw onder de liberalisatiegrens, bijvoorbeeld in anterieure overeenkomsten. Uit de enquête en interviews blijkt dat dit in de regel eisen zijn aan de maximale huurprijs, de doelgroep (inkomen) en de zogenaamde instandhoudingstermijn: de woningen moeten doorgaans minstens 10 jaar als sociale huurwoningen verhuurd worden.
Verkennend onderzoek
Met nadruk wijzen wij erop dat dit een verkennend onderzoek is, gebaseerd op voornamelijk een enquête onder gemeenten. De insteek van dit onderzoek is inventariserend en beschrijvend van aard. Dit rapport gaat niet in op de wenselijkheid van de ontwikkelingen, van sterkere regulering van huurwoningen verhuurd door marktpartijen, of van het aanscherpen van de definitie van ‘sociale huur’.
Het rapport is door Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, op 6 juli 2022 aangeboden aan de Tweede Kamer.